Có những bài hát mà mỗi lần giai điệu cất lên đều đánh thức lại trong ta bao kỷ niệm, có những hình ảnh khiến ta thổn thức bao điều xưa cũ và những món ăn cũng vậy. Không phải đó là món ăn ngon nhất, mà đó là bởi nó đã cùng ta đi qua những tháng ngày vô cùng đáng nhớ. Và đặc sản trai xào lá lốt là một món ăn như thế.
Trai xào lá lốt – Đặc sản gánh cả bầu trời kỷ niệm
Vào những năm từ 2000 trở về trước, con trai (một loài thủy sinh thân mềm) có lẽ là món ăn vô cùng thân thuộc với mọi người. Ngày nay, với sự phát triển chóng mặt của công nghiệp, các con kênh, rạch bùn đất nuôi lớn bao loài động vật thủy sinh như tép, cua, cá, trai, hến … Nay, đã được thay thế bằng những con kênh xây sửa chắc chắn bằng bê tông. Cùng với đó là dòng nước chứa bao rác thải, nước thải công nghiệp khiến những loài thủy sinh này dần trở nên ít ỏi hơn.
Kỷ niệm đậm nhất trong tâm trí tôi mỗi khi nhắc đến có lẽ là những trưa hè nắng nóng, tôi và em trai tôi cùng mẹ đi dọc các con kênh để mò trai. Tôi còn nhớ, khi ấy mẹ đã xin được những chiếc tăm xe đạp của tiệm sửa xe đầu ngõ. Rồi mẹ đan thành một chiếc vợt chắc chắn để cào trai dưới những con kênh đầy bùn, đất. Có những chiều mưa cuối thu, mẹ bắt được cả gáo những con trai, ốc, hến,… Những buổi chiều như thế, hai anh em chúng tôi vui lắm. Khuôn mặt lấm bùn chứa đựng những cảm xúc vui sướng trong trẻo nhất của ba mẹ con khi ấy có lẽ thứ mà mãi tận sau này tôi vẫn không quên được. Bởi tất cả chúng đều được mẹ nấu thành những món ngon tuyệt vời. Nhưng đối với tôi khi ấy có lẽ món trai xào lá lốt là món ngon nhất trên đời.
Có năm, chỗ tôi trồng lúa thất thu, các bữa cơm sẽ dần ít cơm đi và được thêm vào đó là ngô bung, các cây rau và chính những món ăn từ trai đã cùng chúng tôi qua những tháng ngày ấy. Mỗi khi mẹ nấu, cả hai anh em chúng tôi đều quây quần lại nhìn mẹ nấu. Khi ấy, mẹ luôn ngâm những con trai với nước vo gạo. Sau một lúc, những con trai sẽ nhả chất bẩn bên trong ra khỏi vỏ. Tiếp đến sẽ bổ đôi lấy phần thịt bên trong lớp vỏ, rửa sạch và thái. Gia vị mẹ ướp thường gồm muối, đường và ít tiêu. Vào khoảng thời gian ấy, mọi món xào đều được nấu bằng mỡ và trai cũng như thế. Hành sau khi được phi lên thơm nức, sẽ được trộn, xào đều với trai. Khi thịt vừa chín, cho lá lốt vào xào chung và nêm thêm gia vị cho vừa ăn như vậy là đã có một dĩa trai xào lá lốt vô cùng thơm ngon.
Từng miếng thịt trai màu đen sẫm có vừa dai, vừa giòn cùng với vị ngọt, chút mặn. Tất cả đã tạo nên một đặc sản vô cùng lôi cuốn với hương thơm ngào ngạt của lá lốt. Chính là cảm giác kỳ diệu ấy, chính là hành trình tuyệt vời của từng miếng thịt trai kèm lá lốt đi từ đầu lưỡi, nhai một chút để hương vị lan tỏa đến cả khoang miệng và kết thúc nơi cuống họng. Nhưng hương vị ngọt ngọt cùng chút mặn vẫn đọng rất lâu nơi đầu lưỡi.
Hôm nay, trai xào lá lốt đã dần trở thành một đặc sản để đón tiếp khách du lịch từ mọi nơi đến. Món ăn không còn chế biến như ngày hôm nào nữa. Thay cho những miếng mỡ đông là dầu thực vật, chúng còn được ăn kèm với bánh tráng nướng, thậm chí là vài ly rượu. Chúng vô cùng tuyệt vời, đều đưa người ăn đến với từng cánh đồng, con kênh quê hương. Nhưng đối với tôi, cách chế biến đơn giản nhất của mẹ vẫn luôn là tuyệt vời nhất, như đầu bài viết đã nói: không phải đó là món ăn ngon nhất, mà đó là bởi nó đã cùng ta đi qua những tháng ngày đáng nhớ nhất.
Dù hôm nay, tôi đã có thể gọi cho mình những món ăn cao cấp và tốn kém, nhưng trai xào lá lốt vẫn luôn là một lựa chọn tuyệt vời nhất. Và cuối cùng, không chỉ những miền quê bắc bộ, nếu có cơ hội đến với những miền sông nước thôn quê, bạn hãy đừng quên gọi cho mình một đĩa đặc sản trai xào lá lốt nhé!
